Naardermeer

 

Een deel van het Naardermeer lag al in Muiderberg en nu ligt het hele Naardermeer in de gemeente Gooise Meren. Het oudste natuurgebied van Nederland en het eerste van de vereniging Natuurmonumenten en dat op n steenworp afstand van Muiderberg!

 

In 1904 wilde Amsterdam het Naardermeer gebruiken voor het storten van het stedelijk afval. Gelukkig lukte het Jac. P. Thijsse en E Heimans (die op de Joodse begraafplaats in ons dorp begraven ligt) het meer te kopen. Met obligaties lukte het Natuurmonumenten om het gebied in 1906 aan te kopen.

Door de verkoop van riet en door de visserij bracht het Naardermeer zelf voldoende geld op om de lening af te lossen.

 

Het Naardermeer is een natuurlijk meer dat vermoedelijk al ontstaan is aan het eind van de voorlaatste ijstijd. Daarna is de vorming van dit meer beïnvloed door veenriviertjes en overstromingen van de Vecht en mogelijk ook de Zuiderzee. Het is dus niet gevormd door het winnen van veen, zoals de andere Vechtplassen. Het stond via de Vecht in open verbinding met de Zuiderzee.

In de 14e eeuw is het Naardermeer afgedamd. Tot dat moment was het meer een gevaar voor de omgeving, daarna werd de omgeving een gevaar voor het Naardermeer.

In de 17e eeuw werden veel meren drooggelegd. Ook het Naardermeer moest eraan geloven en in 1629 was de droogmaking een feit. Dat zelfde jaar nog werd Amsterdam bedreigd door de Spaanse troepen. Men stak de dijken door om een groot gebied onder water te zetten als verdediging. De eerste mislukte droogmaking was een feit.

De volgende poging werd in 1804 ondernomen, twee molens moesten zorgen voor de drooglegging van het Naardermeer. Al snel bleek dat de molens niet genoeg capaciteit hadden. Daarom werd er in 1809 nog een molen bijgebouwd, Molen De Onrust, maar ook dat was niet voldoende.

De derde poging tot inpolderen werd in 1883 ondernomen met een nieuwe techniek, het stoomgemaal; nu bekend als De Machine aan de Meerkade. Door een grote aanvoer van grondwater, moest veel water uit de polder gemalen worden. De kosten hiervoor werden te hoog en drie jaar later werd het gebied weer onder water gezet. In het gebied zijn nog sporen van de inpoldering te zien; het patroon van kaden en sloten is te herkennen door de rechtlijnige stroken riet.

 

In het Naardermeergebied broeden wel 75 soorten vogels, waaronder aalscholvers, purperreigers en zwarte sterns. Maar ook vleermuizen, ringslangen en zeldzame orchideeën zijn hier te vinden. Kijk hier voor recente waarnemingen.

 

                                                                    De ondiepe plassen trekken veel vogels aan. Het Naardermeer is voor de purperreiger een belangrijk broedgebied, ook Europees gezien. De purperreiger maakt zijn nest in het overjarige riet. Dat is ook de plek waar de schuwe roerdomp leeft. Verder vind je er de bekende aalscholverkolonie, zwarte sterns en de visarend die voorlopig alleen maar even komt vissen.

 

Het Naardermeer is een van de belangrijkste vindplaatsen voor de beschermde groenknolorchis. Deze orchidee groeit op het trilveen en veenmosrietland in laagveengebieden. Voor de bijzondere planten van het Naardermeer, zoals veenpluis, zonnedauw, moeraswolfsklauw en trilveen is een voldoende hoog waterpeil en waterkwaliteit belangrijk. Zonder specifieke maatregelen zou het Naardermeergebied verdrogen. Het water loopt weg naar omliggende gebieden. Daarom is het waterpeil in omringende polders, zoals in de Hilversumse Bovenmeent, verhoogd.

 

De Meerkade heeft in potentie prachtige bloemrijke bermen als het maairegime een beetje aangepast zou worden en het slootmaaisel niet op de kanten geklepeld wordt in het najaar, daardoor is de afgelopen jaren de bodem te veel bemest met als gevolg ruige soorten als riet, zuring en brandnetel in plaats van orchideeen, echte koekoeksbloemen en margrieten. Groen Muiderberg heeft jaren geijverd voor het afvoeren van het slootschoonsel, dat is afgelopen jaar voor het eerst gebeurt en willen ook samen met Waternet dat er minder van de beschermde soort krabbenscheer uit de omringende sloten gehaald wordt.

We markeren de plekken met bijzondere en zeldzame bloemen in de hoop dat deze zich gaan uitbreiden.

 

Tegenwoordig regelt Molen De Onrust het waterpeil van het Naardermeer, zonder ondersteuning van een ander gemaal. In het Naardermeer wordt de natuur met windenergie onderhouden.

 

Muiderberger Wouter Slors is de rietsnijder en kenner van het Naardermeer en hij beheert ook de kudde Galloways en een kudde schapen op de dijken rond het meer. Je kunt er oa meewerken  http://rietsnijden.nl/index.html en het vlees van de boventallige koeien wordt verkocht via Free Nature.

 

Schapen

Op de dijken rond het Naardermeer grazen vijftig tot tachtig zwarte schapen, die gehouden worden door VOF Dijkschaap. De VOF is door Wouter met vrienden opgericht om een (meer) gevarieerde natuur en ekologisch lamsvlees te produceren.
Begrazing van de dijken geeft een rijkere flora kans en het houdt de dijken stevig. De schapen eten woeste gewassen zoals brandnetels en riet, waardoor fijne gewassen zoals bloemen en grassen zich kunnen ontwikkelen. De lammeren worden half maart geboren. Ze lopen de hele zomer op de ringdijk en op de dijk langs de uitwateringstocht richting Muiden. November is de slachtmaand. Via de website kan het vlees iets later besteld worden.

Bij het beheer van de dijken hoort ook het snoeien van overhangend hout, het schoonhouden van sloten en het maaien van gras voor hooi.
Belangrijk en leuk is het contact met de regio: buurtbewoners die de schapen dagelijks tellen, helpen in het lammerseizoen en bij het scheren.

 

Groen Muiderberg heeft samen met Wouter een kerkuilen nestkast in de werkschuur opgehangen, hopelijk komt er gauw een paartje in, tot nu toe zijn er alleen wat uilenballen gevonden